Κάθε στεφάνι και μια ντροπή

Παρέμβαση
Του ΑΡΓΥΡΗ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

«Σας μισώ, αγαπητοί φοιτητές. Εχετε τα ίδια πρόσωπα με τους πατεράδες σας. Είστε χλομοί, ανασφαλείς, απελπισμένοι, αλλά μπορείτε να προσποιείστε ότι είστε παντοδύναμοι, αλαζόνες, γεμάτοι αυτοπεποίθηση, αδίστακτοι. Εχετε, αγαπητοί, τα προνόμια των μικροαστών».

Αυτά έγραφε ο Πιερ Πάολο Παζολίνι, την 16η Ιουνίου 1968, την επαύριον σοβαρών επεισοδίων μεταξύ αστυνομίας και φοιτητών, που έλαβαν χώρα στην Αρχιτεκτονική Σχολή της Ρώμης.

Σ' ένα παιδί σαν εμένα, που βρέθηκε στο Πολυτεχνείο το 1973, τέτοια λόγια χτύπαγαν δυνατά στ' αυτιά. Λόγια όσων αισθάνονταν ότι μπορούν να συμβουλεύσουν ή και να κριτικάρουν τις συμπεριφορές των άλλων. Λόγια κάθε φορέα εξουσίας προς αυτούς που έχουν το δικαίωμα να τους θεωρούν υποτακτικούς τους. Λόγια οποιασδήποτε καθεστηκυίας τάξης προς καθετί νέο...

Εξω από την καγκελόπορτα κάθε κατάληψης βρίσκεται μια σκιά, που νομίζει ότι είναι γονιός, δάσκαλος, φιλόσοφος, ποιητής, και προσπαθεί να πείσει τον μαθητή, τον φοιτητή, τον σπουδαστή, να εγκαταλείψει τον αγώνα, γιατί αυτό που κάνει είναι εις βάρος της καριέρας του, της εκπαίδευσής του, της προόδου του...

Κι ας βρέθηκε κάποτε κι αυτός, στα νιάτα του, μέσα από την πόρτα.
Οσοι βρέθηκαν στο Πολυτεχνείο, από τις 14 έως τις 17 του Νοέμβρη του 1973, ξεκίνησαν τον αγώνα τους διεκδικώντας «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία».

Η αρχική διεκδίκηση για το φοιτητικό αυτονόητο αμέσως μετατράπηκε σε πολιτικό αγώνα για την αξιοπρέπεια, τη μόρφωση, τη Δημοκρατία και την Ανεξαρτησία. Συνθήματα όπως «Εξω οι Βάσεις του Θανάτου», «1-1-4», «Εργάτες, Αγρότες, Φοιτητές», «Λαέ πολέμα, σου πίνουνε το αίμα», «Λαέ σπάσε τον κλοιό», «Απόψε πεθαίνει ο φασισμός», «Μας κυβερνούν οι πίθηκες» τα έβρισκες γραμμένα παντού.

Με αυτά, οι φοιτητές εξέφραζαν την αντίθεσή τους στη χουντική, τότε, κυβέρνηση.Δέκα χρόνια μετά το 1973, η γενιά του Πολυτεχνείου άρχισε να παίρνει σιγά σιγά θέσεις σε κυβερνητικά πόστα. Πολλοί από τους εκπροσώπους της, από αυτούς που βρέθηκαν μέσα από τα κάγκελα, αλλά και κάποιοι από αυτούς που ήταν απ' έξω, έγιναν βουλευτές, υπουργοί...

Σήμερα, τα αιτήματα του 1973 παραμένουν ακόμη ζητούμενα για την ελληνική κοινωνία. Η φτώχεια εξακολουθεί να υπάρχει και να διογκώνεται, η παιδεία νοσεί, αμερικανικές βάσεις παραμένουν στη χώρα.

Η Δημοκρατία πλήττεται από τον φασισμό των ΜΜΕ, των καρτέλ και των διαπλεκόμενων συμφερόντων, ενώ οι γραμμές της διάκρισης των εξουσιών γίνονται ολοένα και πιο δυσδιάκριτες. Και αν τότε οι εχθροί ήταν φανεροί και οι «πίθηκες» ευδιάκριτοι, σήμερα είναι ύπουλοι, γιατί έχουν μάθει να κρύβονται καλά.

Τη θέση της γενιάς του Πολυτεχνείου, πίσω από τα κάγκελα των σχολών, παίρνουν κάθε φορά οι γιοι και οι κόρες τους, διεκδικώντας τα ίδια πράγματα. Απέναντί τους, βέβαια, δεν υπάρχουν τανκς. Υπάρχει μια κοινωνία αντιδραστική, δύσπιστη, φοβισμένη και φοβική για καθετί νέο, ηττοπαθής, που δεν δέχεται να ακούσει τις φωνές τους.

Μια κοινωνία πολύ χειρότερη και πολύ πιο επικίνδυνη από εκείνη του 1973, που χρησιμοποιεί όλα τα λόγια και όλες τις εκφράσεις της για να πείσει τα παιδιά της να επιστρέψουν στο... σπιτάκι τους. Κι αν τότε κάποιο σπίτι μπορούσε να κρύψει κι από έναν φοιτητή, σήμερα αμφιβάλλω αν θα μπορούσε να γίνει το ίδιο.Τα αιτήματα, οι απαιτήσεις, οι διεκδικήσεις, τα συνθήματα δεν άλλαξαν, γιατί μπορεί να άλλαξαν τα πρόσωπα, αλλά δεν άλλαξαν οι ρόλοι.

Στη θέση κάθε φοιτητή έρχεται ένας γονιός, το παιδί του οποίου θα γίνει φοιτητής και πάλι γονιός με τη σειρά του. Για να προχωρήσει η ζωή μπροστά, θα πρέπει πρώτα απ' όλα να αλλάξουν οι ρόλοι. Αυτοί που βάζουν σήμερα τον εαυτό τους στα κάγκελα να βγουν έξω και να μπουν στο επίκεντρο της κοινωνίας και να γίνουν οι πρωταγωνιστές.

Τώρα, όσο είναι νέοι και πριν γίνουν εικόνα της κοινωνίας και της μοιάσουν...

Εδώ και πολλά χρόνια απέχω από κάθε εκδήλωση τιμής και μνήμης για τους ήρωες του Νοέμβρη, διότι αισθάνομαι ότι οι περισσότεροι από εκείνους που διαβαίνουν την πύλη του Πολυτεχνείου αυτές τις ημέρες δεν πάνε για να τους τιμήσουν, αλλά για να κρύψουν με τα στεφάνια τους την ντροπή και τις ενοχές τους, γιατί με τη μετέπειτα στάση της ζωής τους, τις επιλογές και τις αποφάσεις τους, προδώσαμε όχι μόνο τους ανθρώπους που θυσιάστηκαν το 1973, αλλά και τα ίδια τα νεανικά τους ιδανικά και οράματα.

Και φυσικά δεν αναφέρομαι σε όσους πραγματικά αποτίουν τιμή αγωνιζόμενοι για τις ιδέες εκείνων.

*από την εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 17/11/2008