..................
του Βασίλη Κουνέλης*
Το βράδυ της πυρηνικής καταστροφής του Τσερνόμπιλ κατηφόρισα έντρομος στο καφενείο του Γούναρη στο χάνι της Βλαχέρνας για να παρακολουθήσω τις ειδήσεις της κρατικής τότε τηλεόρασης –ήτανε βλέπετε ακόμα η εποχή που η τηλεοπτική συσκευή δεν αποτελούσε απαραίτητο ντε και καλά αξεσουάρ όπως το ψυγείο ή η κουζίνα της κάθε οικοσκευής.
Ο πανικός μου ήταν ο πανικός ενός νεολαίου τότε της Αριστεράς, που είχε κολλήσει σε στάσεις και κολώνες της Αθήνας το αυτοκόλλητο που έγραφε «Πυρηνική Ενέργεια;
–Όχι, ευχαριστώ», είχε ξεφυλλίσει κάποια άρθρα στην Νέα Οικολογία και το Αντί για την υποθετική επικινδυνότητα ενός τέτοιου δυστυχήματος και δεν ανήκε στο τότε ορθόδοξο κομμουνιστικό κόμμα, το οποίο πίστευε στο ακμαίο πυρηνικό οπλοστάσιο της Ε.Σ.Σ.Δ. και απέδιδε σε συκοφαντίες των καπιταλιστών τον σχετικό θόρυβο.
Στο καφενείο του Γούναρη παρόλα αυτά είχε ανάψει για τα καλά το χαρτί πάνω στα τραπέζια και κανένα βλέμμα από τους άντρες θαμώνες δεν γύρισε να κοιτάξει το άχαρο δελτίο ειδήσεων. Εγώ προσπάθησα, συγκινημένος σχεδόν να δυναμώσω την τηλεόραση σε μια άκομψη προσπάθεια να ακούσουν οι ανυποψίαστοι άνθρωποι την είδηση και τις συνέπειες της μεγάλης καταστροφής…
Η προσπάθεια μου παρέμεινε μάταιη και μοναχική ώρα πολύ, ώσπου κάποια στιγμή ένας θαμώνας σηκώθηκε και εν ψυχρώ έκλεισε την ενοχλητική τηλεόραση η οποία με τους δραματικούς της τόνους ταλαιπωρούσε τις προσπάθειες των ανθρώπων να συγκεντρωθούν στο παιχνίδι τους. Σηκώθηκα πάνω με το θράσος των είκοσιενός μου χρόνων και φώναξα αποχωρώντας οργισμένος από το καφενείο: «Κλείστε την τηλεόραση, τουλάχιστον να πεθάνετε με την ησυχία σας σε λίγα χρόνια…». Μακάρι τα φαρμακερά λόγια μου να ‘τανε λόγια του αέρα, προϊόντα της οργής και της άγουρης νιότης μου…
Η εξέλιξη της υπόθεσης Τσερνόμπιλ δεν νομίζω ότι χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση. Όλοι γνωρίζουν ή υποψιάζονται πια τι χάθηκε για την υγεία του παγκόσμιου πληθυσμού εκείνη την νύχτα.
Οι σκέψεις αυτές μου ήρθαν στον νού βλέποντας πριν λίγους μήνες τον δήμαρχο Λεβιδίου Θανάση Καβουρίνο (γυιό του ιδιοκτήτη εκείνου του καφενείου Γιάννη Καβουρίνου –Γούναρη) να μιλά πραγματικά οργισμένος στην τηλεόραση του Σκάϊ και στον Αχιλλέα Τόπα για την μεγάλη μόλυνση που προκάλεσε η πολύχρονη ρύπανση του τυροκομείου ΤΣΑΤΣΟΥΛΗ ΟΕ στα νερά της Παναγίτσας και του Δάρα και έτι περαιτέρω στον Λάδωνα, τον Αλφειό, τον Λούσιο και την Πελοπόννησο, μέχρι τη θάλασσα…
Η άδεια του τυροκομείου ανακλήθηκε αμέσως και στο μυαλό μου όλα πήγαιναν έκτοτε κατ’ ευχήν. Επιτέλους σταμάτησε το κακό. Μπράβο σκέφτηκα. Πήγαμε μπροστά. Το Τσερνόμπιλ με τις εκατόμβες του -”μας φάγανε τα τσερνομπίλια”, έλεγε ένας θείος μου -και τα άλλα στην συνέχεια, η κλιματική αλλαγή τελευταία επέβαλαν αυξημένη περιβαλλοντική ευαισθησία και εγρήγορση παντού, σκέφτηκα.
Δεν είχα βεβαίως στα χέρια μου τα στοιχεία και τις εκθέσεις που έφερε οργισμένη στο γραφείο της Αεί Μαίναλον, μια φωτισμένη πρωτοπορία νέων ανθρώπων που κατάγονται από την περιοχή πριν λίγες μέρες… Τόσων χρόνων ρύπανση! Τέτοιου μεγέθους ρύπανση! Και τέτοια εξέλιξη!
Σε 2.000.000 κυβικά υπολογίζονται από υπάλληλο της Νομαρχίας τα λύματα που «δωρίστηκαν» στην περιοχή από τον ρυπαντή όλα αυτά τα χρόνια. Αυτό ανέφερε στον εκπρόσωπο του συλλόγου Δαραίων! Και να μην είναι τόσα; Είναι μικρό κακό τα γάργαρα νερά της Παναγίτσας και του Δάρα να αφρίζουν σταδιακά και να γίνονται καφέ; Να ανακαλύπτεται εκτός των άλλων λακτόζη στο πόσιμο νερό; Το νερό να κρίνεται ακατάλληλο; Να πίνουν οι άνθρωποι τόσα χρόνια ανυποψίαστοι φαρμάκι;
Ποτέ έκτοτε δεν τοποθετήθηκαν οι απαγορευτικές πινακίδες στο ποτάμι που αναφέρονται στις σχετικές αποφάσεις. Κάποιοι ίσως σκέφτηκαν ότι δεν πρέπει να κακοχαρακτηριστούν τα ιδιαίτερα προϊόντα της περιοχής –οικογένειες ζούνε από την παραγωγή αυτή. Τι κι αν οικογένειες τα τρώνε! Ο Δήμος αλλάζει σωλήνες και γεώτρηση για την ύδρευση της περιοχής. Το πλαστικό μπουκάλι νερού ωστόσο δίνει και παίρνει. Από την επιχείρηση αφαιρέθηκε η άδεια. Οι κάτοικοι λένε ότι η παραγωγή του τυροκομείου συνεχίστηκε αλλού και ποτέ δεν διέκοψε; Με τι όρους άραγε;
Η επιχείρηση δεν αποκαλύφθηκε εν μια νυχτί ότι μολύνει. Από το 1993 άρχισαν τα κακά μαντάτα. Τα τελευταία χρόνια απέρριπτε από γεώτρηση που ανοίχτηκε στο χώρο της απευθείας λύματα στον υδροφόρο ορίζοντα. Πολλά τα πρόστιμα και οι επιβεβαιώσεις της μόλυνσης όλα αυτά τα χρόνια. Με ανεπιτυχή προφανώς τρόπο η Πολιτεία προάσπισε τα δημόσια αγαθά εάν με την στάση της δεν θεωρήσουμε ότι τα «εκτέλεσε εν ψυχρώ», για να κυριολεχτούμε… Μέχρι τον Μάϊο του 2009, που το κακό παράγινε.
Και όμως στις 28/12/2009 …με τον κουραμπιέ κυριολεκτικά στο στόμα ο νέος Περιφερειάρχης ενέκρινε εν συνεχεία του Νομαρχιακού Συμβουλίου την Περιβαλλοντική μελέτη επέκτασης του τυροκομείου-δεν είχε έως σήμερα.
Πίεζαν πολλοί για αυτή την άδεια, ομολογούν όλοι. Οι τσοπαναραίοι που δίνουν καθημερινά είκοσι τόνους γάλα, οι έμποροι…και άλλοι…μέχρι από το μοναστήρι μου είπε ένας προϊστάμενος της Περιφέρειας…Κι ο Θεός ακόμα ήθελε την άδεια;
Βεβαίως ποτέ δεν έγινε μελέτη για την έκταση της μόλυνσης. Η Περιφέρεια δεν είχε λέει τα 30.000 € της μελέτης και ζήτησε από τον Δήμο Λεβιδίου να τα καταβάλλει, καταγγέλλει σήμερα ο Δήμαρχος. Ούτε νέες μετρήσεις γίνανε βέβαια από τον Μάϊο –Ιούνιο του 2009 έως σήμερα. Ούτε αποκατάσταση της βλάβης καμιά. Όλη η σπουδή της τοπικής και όχι μόνο κοινωνίας εξαντλήθηκε στην (ελλειπή κατά την γνώμη μου) αδειοδότηση του ρυπαντή. Ποια ενοχή κυρίεψε το κράτος γιατί μια φορά τουλάχιστον με θάρρος και πυγμή εφάρμοσε τον Νόμο;
Γιατί σπεύδουν να ξεμπερδέψουν με τον μπελά του Τσατσουλή, κατ’ αυτό τον τρόπο; Μα τώρα θα είναι νόμιμος, αυτός που τόσα χρόνια λειτουργούσε χωρίς περιβαλλοντικούς όρους τώρα θα είναι εντάξει, θα πει η «κοινή λογική». Και τελειώσαμε πια με το πρόστιμο και τη νέα μελέτη. Τέλος;
Δυστυχώς δεν μπορεί να είναι έτσι. Γιατί αυτή είναι μόνο η μια πλευρά, η πλευρά του ενός.
Για την άλλη, την πλευρά των πολλών, ποιος θα μιλήσει; Γιατί απουσιάζει από ‘κει η (ίδια) σπουδή; Γιατί τα δώρα των Χριστουγέννων δεν παραδόθηκαν και στους ανθρώπους, στα ζώα και στη φύση της περιοχής, παρά μόνο στον ρυπαντή; Γιατί εκεί η εγρήγορση έμεινε …ευχολόγιο; Γιατί εκεί δεν περισσεύουνε οι απαντήσεις, δεν εγκρίθηκαν οι μελέτες; Γιατί εκεί να βασιλεύει η άγνοια και ο φόβος και η βλάβη; Γιατί η οργή να πνίγει τους κατοίκους της περιοχής και όχι η ευωχία της Τσικνοπέμπτης, στην οποία ήταν βυθισμένοι κάποιοι άλλοι;
Γιατί εκεί να απουσιάζει η κοινή λογική;
Δεν απουσιάζει όμως μόνο η κοινή λογική. Απουσιάζει και η γνώση.
Στην αξιολόγηση των εγκλημάτων το περιβαλλοντικό έγκλημα δεν μπορεί παρά να διαγκωνίζεται για την πρωτοκαθεδρία στη σχετική λίστα. Ο ρυπαντής δεν είναι απλά αυτός που προσβάλλει αγαθό τρίτου ή εν γένει αγαθό που ανήκει στην σφαίρα άλλων ανθρώπων, αλλά αγαθό ή αγαθά της ίδιας της οικογένειας του, των παιδιών του και των παιδιών των παιδιών του, του όλου πλανήτη, εντέλει και του ίδιου του εαυτού του(που οι ποινικές νομοθεσίες άλλων χωρών νοιάζονται ακόμα και γι αυτόν).
Αναρωτιέμαι αν θα κλείσουμε ξανά την τηλεόραση, όπως χρόνια πριν εκείνο το άχαρο βράδυ στο καφενείο του Γούναρη …και πάμε πάλι παρακάτω (στην κυριολεξία παρακάτω!);
Τώρα βέβαια κλείνοντας την, ίσως χάσουμε και τον απόηχο των λόγων του Πρωθυπουργού, που ομιλεί και δικαίως για την ανάγκη της Πράσινης… Ανάπτυξης.
(Ένας οργισμένος)
