Το ένα βρισκόταν στις Υσιές επάνω από το Παρθένιο Ορος, προς τη γη της Τεγέας, και ένα άλλο προς τη Μαντίνεια, διά μέσου της περίφημης «Κλίμακος». Το πέρασμα της «Κλίμακος» επάνω από το χωριό Σάγκας, με το διευθετημένο σε σκαλοπάτια πετρόκτιστο αρχαίο μονοπάτι, αποτελεί μοναδική εμπειρία. Περπατώντας εκεί θα δείτε από ψηλά τα οχήματα που μπαίνουν ή βγαίνουν από τη σήραγγα του Αρτεμισίου.
Ταϋγετος: Ενα βουνό με χαρακτήρα
Περισσότερα άρθρα...Λίμνη Τσιβλού: Στις πλαγιές του Χελμού η δική μας «Μικρή Ελβετία»Πάρνωνας: Ενας κρυμμένος θησαυρόςΜεσσηνιακή Μάνη: Παράδεισος ψυχικών απολαύσεωνΜάνη: Σκληρό τοπίο με άπειρες ομορφιέςΑρκαδία: Αρμονική συνύπαρξη Στο Σπήλαιο ΚαστανιάςΑχαΐα: Ατενίζοντας τον ΚορινθιακόΑνδρίτσαινα: Πληγωμένη, αλλά περήφανηΔημητσάνα: Το ιστορικό κεφαλοχώρι της ΑρκαδίαςΚαλάβρυτα - Χιονοδρομικό: Ανεβαίνοντας τον Χελμό Πάτρα: Πρωτεύουσα του κεφιούΚοιλάδα Φενεού: Το μυστικό της ΚορινθίαςΑρκαδία: Στον ελατοσκέπαστο ΠάρνωναΛακωνία: Οδοιπορικό στα χωριά του δυτικού ΠάρνωναΛακωνία: Ανάβαση στον ΤαϋγετοΔάφνη Καλαβρύτων: Ανέπαφη από τον χρόνοΜονεμβασιά: Μια ζωντανή καστροπολιτεία
Το Λεβίδι, πατρίδα του «πατέρα της Δημοκρατίας», Αλέξανδρου Παπαναστασίου...
Φυσικά ο βράχος της Νεστάνης, ο Γουλάς, είναι κάτι που αξίζει να δείτε από κοντά (η εντυπωσιακή όψη του διακρίνεται πάντως και από την εθνική οδό). Από τον κόμβο Νεστάνης αμέσως μετά τα διόδια, θα στρίψετε για να πάτε είτε στη Νεστάνη είτε στον απέναντί της Σάγκα.
Αποψη της Νεστάνης.Η σύγχρονη Νεστάνη διαδέχθηκε την αρχαία, τα ερείπια της οποίας βρίσκονται δίπλα στο χωριό και κάτω από τον λόφο της Πανηγυρίστρας. Στην κορυφή του λόφου διατηρούνται ακόμη τα πελασγικά τείχη, από την ακρόπολη της μικρής αρχαίας πόλης. Κάτω απλώνεται το «Αργόν Πεδίον» των αρχαίων, δηλαδή η μικρή κοιλάδα μεταξύ Σάγκα και Νεστάνης.
Η Μαντίνεια βρίσκεται σ’ ένα λεκανοπέδιο στα βορειοανατολικά της Αρκαδίας. Είναι ένας τόπος γαλήνιος, κλειστός, όλο βουνά και ψηλές κορφές. Στα νότια θα δείτε να υψώνεται το ελατοσκέπαστο Μαίναλο και η ευρύτερη περιοχή του Αρκαδικού Ορχομενού.
Η πεδιάδα του Ορχομενού απλώνεται εντυπωσιακή από το Λεβίδι μέχρι την Κανδήλα. Η συγκεκριμένη λεκάνη γέμιζε νερό στα πολύ παλιά χρόνια, και εδώ υπήρχε κάποτε μια πολύ μεγάλη λίμνη! Οι περισσότεροι οικισμοί στον Δήμο Λεβιδίου δεν αποτελούν επώνυμα τουριστικά θέρετρα. Αξίζει εδώ να παρατηρήσετε τα υπέρθυρα των σπιτιών, τα τόξα των παραθύρων, τα κεραμικά στολίδια, τους διάσπαρτους περιστερώνες και τις πέτρινες δεξαμενές.
ΣΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ
Η Νεστάνη απλώνεται στο οροπέδιο της Μαντινείας μεταξύ του όρους Μαίναλο στα δυτικά, του όρους Λύρκειο στα βορειοανατολικά και του Αρτεμισίου στα ανατολικά. Στη θέση της Νεστάνης υπήρχε κατά τον Μεσαίωνα σημαντική κώμη με το όνομα Τσιπιανά (Cipiana), η οποία από τον 13ο αιώνα είχε οχυρωθεί από τους Φράγκους και χρησίμευε ως ορμητήριό τους, ενώ τo κάστρο της μεσαιωνικής πόλης τοποθετείται επάνω ψηλά στο ύψωμα Γουλάς. Η βρύση δίπλα στο αρχαίο οχυρό έχει εντοιχισμένη επιγραφή και διατηρεί το αρχαίο όνομά της ως «Φιλίππειος Κρήνη» και κάποτε εδώ υπήρξε ναός αφιερωμένος στη θεά Δήμητρα.
Η Νεστάνη είναι κτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες του Αρτεμισίου με κεντρική πλατεία, πλατάνια και πετρόκτιστα σπίτια. Πολύ κοντά στο χωριό βρίσκεται ο πευκόφυτος λόφος με το γραφικό εκκλησάκι της Ανάληψης στην κορυφή. Από εκεί βλέπει κανείς το «Αργόν Πεδίον», το οποίο πολλές φορές τον χειμώνα γίνεται λίμνη. Το καλοκαίρι το θέαμα του κάμπου αλλάζει, αφού ο μικρός ποταμός Φίδαρης, που διασχίζει τον κάμπο σαν ένα φίδι, αποστραγγίζει το οροπέδιο οδηγώντας τα νερά στην καταβόθρα.
Στα ριζά του θεόρατου βράχου της Νεστάνης, βρίσκεται η μονή της Παναγίας Γοργοεπηκόου των Τσιπιανών, που κτίστηκε κατά το τέλος του 11ου αιώνα. Πρόκειται για ένα βυζαντινού τύπου περιτειχισμένο μοναστήρι, κτισμένο ακριβώς στους πρόποδες του φυσικού κάστρου σε υψόμετρο 980 μέτρων, με την κορυφή να βρίσκεται 200 μέτρα ψηλότερα!
Το καθολικό είναι ιδιότυπη θολοσκεπής βασιλική που έχει δεξιά και αριστερά δύο παρεκκλήσια, τον Αγιο Χαράλαμπο και τους Τρεις Ιεράρχες. Στη βιβλιοθήκη της φυλάσσονται παλιά έγγραφα, σφραγίδες, λείψανα αγίων όπως η κάρα του Αγίου Προκοπίου, καθώς και ξυλόγλυπτος σταυρός δώρο της Αικατερίνης της Ρωσίας! Το σπουδαιότερο έγγραφο-κειμήλιο της μονής είναι ο κτητορικός Κώδικας Νομοκάνων, που όμως φυλάσσεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη.
Στο οροπέδιο της Μαντινείας υπάρχει ένα μοναδικό μνημείο της αρκαδικής φύσης. Είναι το σπήλαιο Κάψια που βρίσκεται ενάμισι χιλιόμετρο βόρεια του ομώνυμου χωριού. Πρώτος επισκέπτης του αναφέρεται ο Γάλλος αρχαιολόγος Γουσταύος Φουζέρ το 1887, που έκανε ανασκαφές στην αρχαία Μαντίνεια. Πολύχρωμοι σταλαγμίτες και σταλακτίτες εντυπωσίασαν ήδη τους ερευνητές και σύντομα το σπήλαιο θα γίνει επισκέψιμο. Δίπλα από την είσοδό του βρίσκονται τρεις καταβόθρες, κλειστές από πετρόκτιστο ημικυκλικό φράγμα.
ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
Το σπήλαιο Κάψια βρίσκεται στην περιφέρεια μιας κλειστής γεωλογικής λεκάνης του οροπεδίου της Μαντινείας και συνδέεται με το σύστημα φυσικών καταβόθρων, στις οποίες απορρέουν τα νερά του οροπεδίου. Σε σπηλαιολογικές έρευνες βρέθηκαν ανθρώπινα οστά, που μαρτυρούν ότι εδώ πνίγηκαν άνθρωποι κατά τη διάρκεια πλημμύρας του σπηλαίου τους ιστορικούς χρόνους.
Αρχαίος Ορχομενός
Στον δρόμο Τριπόλεως-Πύργου και ακριβώς στην πλατεία του Λεβιδίου στρίβετε δεξιά για Κανδήλα. Τέσσερα χιλιόμετρα μετά συναντάτε αριστερή διασταύρωση για το χωριό του σημερινού Ορχομενού. Από τον μικρό οικισμό, κακοτράχαλος δρόμος οδηγεί προς το ύψωμα με τα πλούσια ίχνη της αρχαίας πόλης. Στο εσωτερικό του οχυρωματικού περιβόλου υπάρχουν η αγορά με τη μεγάλη στοά, τα θεμέλια του ναού της Αρτέμιδος, το βουλευτήριο και το θέατρο.
ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΣΑΓΚΑ ΣΤΗ ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΛΕΒΙΔΙ
Στο χωριό Σαγκάς μπορείτε να φτάσετε με το αυτοκίνητο αλλά και με τα πόδια ακολουθώντας μια φανταστική διαδρομή. Για να κάνετε την παρακάτω διαδρομή κανονίστε να φέρει κάποιος το αυτοκίνητό σας στο χωριό Σάγκας για να μη χρειαστεί να επιστρέψετε.
Ερχόμενοι από Κόρινθο προς Τρίπολη και λίγο πριν από τη σήραγγα σταματάτε στα δεξιά του δρόμου και ακολουθείτε για 200 μ. περίπου την άσφαλτο, που φαίνεται να πηγαίνει προς το βουνό. Εγκαταλείπετε την άσφαλτο και ακολουθείτε τον χωματόδρομο αριστερά, ο οποίος γρήγορα γίνεται μονοπάτι. Τώρα πλέον είστε στη διαδρομή που ακολουθούν οι σύγχρονοι υπεραθλητές του Σπάρταθλου, ετήσιου αγώνα δρόμου από την Αθήνα στη Σπάρτη.
Ανηφορίζετε προς τον ορεινό αυχένα, ακολουθώντας το πανάρχαιο μονοπάτι, σε μέρη του οποίου διασώζεται ακόμη η τοιχοδομή υποστήριξής του! Ψηλά στο τριγωνομετρικό σημείο θα χαρείτε σπουδαία θέα ως κάτω στο Νεοχώρι. Η διαδρομή βέβαια είναι σχετικά δύσκολη λόγω της ανηφόρας: θέλει προσοχή το ακροπάτημα που οδηγεί στην άκρη του γκρεμού ιδιαίτερα όταν φυσάει δυνατός άνεμος.
Η κατάβαση
Περπατώντας 200 μ. επάνω στην κορυφογραμμή και προς την κατεύθυνση του πυλώνα της ΔΕΗ θα βρείτε το πέρασμα των αρχαίων, εκεί στο γιγάντιο άνοιγμα που λάξευσαν στον βράχο. Είναι μια τεράστια γαλαρία χωρίς οροφή, μια μοναδική αεροδυναμική σήραγγα που αξίζει να δείτε. Η κατάβαση προς το χωριό Σάγκας από εδώ και μετά είναι μία εύκολη διαδικασία. Από τον οικισμό του Σάγκα ακολουθείτε τον δρόμο με κατεύθυνση προς Βυτίνα. Στην επόμενη κύρια διασταύρωση η πορεία σας γίνεται βόρεια και σε λίγο βρίσκεστε στην περιοχή της Μαντινείας με τη ονομαστή οινοπαραγωγή.
Ο χώρος της αρχαίας Μαντινείας λέγεται και Παλιόπολη και πρώτο όνομα είχε το «Πτόλις».
Ενα άλλο αξιόλογο χωριό στην περιοχή είναι το Λεβίδι. Κορυφαίο σημείο αναφοράς εδώ είναι ο ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών με το δίδυμο καμπαναριό. Σε 13 χλμ. από το Λεβίδι θα φτάσετε στην Κανδήλα με τα παλιά αρχοντικά της. Εντυπωσιακό είναι το σχολείο της, το «Ζάζειον Διδακτήριον» και πολύ συμπαθητική η πλατεία Κονδυλέας ακριβώς από επάνω, με τα στέγαστρα, τις πηγές, τα λιθόκτιστα, το ηρώο και την κοινοτική πηγή με τον δίδυμο μαρμαροκρουνό. Λίγο πριν από την είσοδο στην Κανδήλα, εκεί στην δεξιά στροφή, ο ανηφορικός τσιμεντοδιάδρομος σας οδηγεί στο σφηνωμένο στην άγρια ορθοπλαγιά μοναστήρι της Παναγίας της Κανδήλας.
ΔΙ Α Μ Ο Ν Η
Στην Κάψια
«Αρχοντικό Καλτεζιώτη» (2710 235822-3, www.kaltezioti.gr). Συγκρότημα που βρίσκεται μέσα στο χωριό Κάψια και αποτελείται από ένα αναστηλωμένο σπίτι του 1860 με υψηλών προδιαγραφών σουίτες και ένα νεόκτιστο πολυτελές ξενοδοχείο. Στο Λεβίδι «Mαινάλια villas & suites» ( 27960 29029 27960 29029, www.menalia.gr). Λίγο πριν φτάσουμε στο Λεβίδι, ορθώνεται το πετρόκτιστο συγκρότημα.
Στο Λεβίδι
«Ο Κουμπούρης» ( 27960 22425 27960 22425). Θα απολαύσετε κοντοσούβλι πραγματικό... λουκούμι, όπως φυσικά και όλα τα ψητά στα κάρβουνα. «Ο Κόκορης» ( 27960 22232 27960 22232). Ακριβώς στην πλατεία θα βρείτε κόκορα κοκκινιστό, μοσχάρι κοκκινιστό, σουτζουκάκια, χοιρινό, αρνάκι λαδολέμονο, γίδα βραστή, φασολάδα, ντολμαδάκια, χόρτα του βουνού, σαλάτες. Στο 19ο χλμ. Τριπόλεως-Πύργου «Ο Κήπος του Στεφανή» ( 6932 293194 6932 293194). Δοκιμάστε σπιτικά μαγειρευτά, αρνάκι με λαδορίγανη, παστό, προβατίνα βραστή, και από της ώρας τα πάντα. Δοκιμάστε τα ντόπια λουκάνικα.
* «E» 4/2
Κείμενα: Αλέξανδρος Τσαντούλας
Φωτογραφίες: Πηνελόπη Τσαντούλα
..................
