..................
Του Νίκου Ι. Κωστάρα
Δεν μπορώ να το πιστέψω. Μου τηλεφώνησε η φίλη μας Πόπη Πασπαλιάρη από τη Γαστούνη (8-7-10). Έφυγε ο Χρίστος Αδαμόπουλος! Αφέθηκε στη σιωπή της αιωνιότητας σε ηλικία 61 ετών. Συγκλονίστηκα. Ταράχτηκα. Μπορεί αυτός ο υπέροχος λογοτέχνης, δοκιμασμένος κριτικός της λογοτεχνίας, ο παλμογράφος της εποχής μας να σώπασε? Πεταγόταν από το Κερατσίνι στο Μαρούσι να μας συμπαρασταθεί στον πόνο μου για τη Ζηνοβία και ξανοιγόμαστε σε μεγάλα λογοτεχνικά αναστήματα σαν του Παπαδιαμάντη, του Μυριβήλη, του Πετσάλη Διομήδη, του Νικηφόρου Βρεττάκου, του Ελύτη, του Σεφέρη, του Καζαντζάκη, του Φώτη Κόντογλου, του Άγγελου Τερζάκη, του Παπατσώνη. Να απαγγέλει τόσο όμορφα που θαρρούσες ότι η φωνή του μπολιάζεται από τις φωνές των αγγέλων και πως οι άγγελοι δεν ψάλλουν τόσο όμορφα όπως αυτός. Ζούσε σ’ένα άλλο υπερκόσμιο περιβάλλον, και τόνιζε: καιρός όσο ζούμε να αρπάζουμε το φως της λογοτεχνίας. Μαζί του γεύτηκα τα ψηλά σκαλοπάτια της λογοτεχνίας, τα φωτεινά πνεύματα που εκπέμπουν Ελλάδα, ελληνικό πολιτισμό, ελληνική γλώσσα (την ψυχή της ψυχής) την ελληνική ποίηση (το άνθος του λόγου) και την ελληνική παράδοση (τη μετάγγιση ήθους). Πληθωρικός, γεμάτος ζωή. Ένα ηφαίστειο δράσεως και δημιουργικότητας. Μια ανοιχτή καρδιά, μια μεγάλη ψυχή με τα σπινθηροβόλα μάτια που τόνιζε. Το αγγελικό νόημα της ζωής: Και «εν αίματι ψυχής», όλη μου η ζωή. Αγαπώ τη ζωή. Τιμώ τη ζωή. Λατρεύω τη ζωή και είναι το ίδιο σαν να λέω: Αγαπώ τους ανθρώπους. Τιμώ τους αγίους. Λατρεύω το Θεό. Διότι «ζωή» είμαστε όλοι εμείς, και «Θεός» αυτό που νοιώθουμε ο ένας για τον άλλον… (Νομίζω, τόπε και κάποιος άλλος από τα ύψη του ουρανού). Αγάπη, αγάπη, αγάπη για όλους τους συνανθρώπους μας. Είναι το μόνο γιατρικό για όλα τα κακά. Και τότε η χαρά της ζωής θα βρει τη…..χαραμάδα απ’την οποία «θα μπει» να φωτίσει το σκοτάδι. Μιλάμε για μια έννοια προσωπική που μεταλλάσσεται σε ηρωική αρετή για όλους μας. Κι αλλού συλλογίζεται: «Περνάει από το μυαλό μου η σκέψη: Ίσως κάποτε πουν για μένα κάποιοι «πρόσεχε και τον τρόπο με τον οποίο ο Αδαμόπουλος(που είχε δυο ονόματα, και Χρίστος και Σταύρος)οικοδομεί και συνθέτει τις πνευματικές του φιλίες με την αγάπη για την ζωή» Η αγάπη μου για τη ζωή είναι και ο σιωπηλός νομοθέτης της ζωής μου. Τηρώ με ευλάβεια όλα όσα μου υπαγορεύει η φύση «που κάνει και τον ακάτεχο να ξέρει πάσα χάρη! Και άλλοτε, απλοί κι αγράμματοι άνθρωποι διαπλάθουν το ήθος μου και μορφώνουν την καρδιά μου. Θεέ μου γράφω γιατί είσαι ανεξάντλητος! Υπάρχουν στιγμές στη ζωή μας που κλείνουν μέσα την αιωνιότητα. Μια γεύση από δημοσιεύματα που μου χάρισε σημειώνοντας: Του Καπετάν Νικόλα Κωστάρα που αγαπάει την Ελλάδα και τις ομορφιές της. Αντίδωρον αγάπης και εν οσμήν ευωδίας πνευματικής. Αδελφικά Χρίστος.
Και πάντα συμβούλευε, δεν είναι τι γράφεις αλλά πως το γράφεις. Ούτε η τέχνη για την τέχνη, ούτε ο άνθρωπος για την τέχνη, αλλά η τέχνη για τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος! Η διανόηση του ανθρώπου με τη σκέψη και την έκφραση(γλώσσα). Με τη γλώσσα πλάθεται ένα σύμπαν. Τιτάνιες κορυφές της η ποίηση και η Λογοτεχνία.
-Λάτρης του Στρατή Μυριβήλη(θύμηση Στρατή Μυριβήλη)
-Τον ακαδημαϊκού Νικηφόρο Βρεττάκο(Ένας διάλογος για τον άνθρωπο)
-Τον κοσμοκαλόγερο Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη(Προσκύνημα στη Σκιάθο)
-Αξονική Τομογραφία Οδυσσέα Ελύτη
-Κριτικό ανθολόγιο για τον Κωστή Παλαμά
-Για τον ποιητή Μιχαήλ Στασινόπουλου
Και για την Αρκαδία, τη Γη των προγόνων του(καθότι ο πατέρας της Ιωάννης καταγόταν από την Βελιγοστή Μεγαλουπόλεως ενώ η μητέρα του Κωνσταντίνα Αθανασίου Φρόνιμου από τη Ριζοσπαλιά Γορτυνίας)εξυμνούσε:
Ω Γη αγαπημένη της Αρκαδίας: Στις κυανές φλέβες των βράχων σου, αναγνωρίζω την αδάμαστη θέληση των προγόνων μου να επιβιώνουν πάνω σε τούτα τα κακοτράχαλα βουνά. Να τα καρπίζουν με ρίζες και τάφους, να ενωθούν με χνώτο και νερόχωμα σφιχτά οι γενιές.
Προγραμματίζαμε να πάμε μαζί αλλά…
Ήταν μέλος της Εθνικής Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών και της Εταιρείας Παπαδιαμαντικών Σπουδών. Υπήρξε έφορος πνευματικών εκδηλώσεων της «Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς» συμβάλλοντας ουσιαστικά στην πολιτιστική και πνευματική δραστηριότητα του Πειραιά. Είχε διατελέσει μέλος Επιτροπών(Για τα γράμματα και τις Καλές Τέχνες)στο Υπουργείο πολιτισμού και Επιστημών, όπως και Διευθυντής του Πολιτιστικού και Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Πειραιά. Είχε βραβευτεί με το βραβείο ΙΠΕΚΤΣΙ Ελληνοτουρκικής φιλίας(βραβείο Ελληνικής Πεζογραφίας). Με έπαινο από το Δ.Σ της Γενικής Τράπεζας «ως ελάχιστη συμβολική αναγνώριση του συγγραφικού του έργου» (1993). Δίπλωμα τιμής από την Παναρκαδική Ομοσπονδία Ελλάδος και την Εταιρία Αρκαδικών Γραμμάτων και Τεχνών. Είχε φιλοτεχνήσει και μια σειρά Συνεικόνων και έργα του βρίσκονται στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά, στην Πινακοθήκη του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας, στο Δημαρχείο του Αμαρουσίου και σε διάφορες ιδιωτικές συλλογές . Οι ομιλίες του σε Ελλάδα και στο εξωτερικό θα μείνουν ανεπανάληπτες ,συγκλονιστικές, βαθυστόχαστες. Τελευταία εκλέχτηκε Πρόεδρος του «Ομίλου Πειραιώς» για τη διάδοση της Ελληνικής γλώσσας (ΟΔΕΓ) ανεβάζοντας ποιοτικά την τριμηνιαία εφημερίδα του ομίλου «Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ» ενώ ετοίμαζε το τρίτο τεύχος (Νο 149) το οποίο δεν πρόλαβε να εκδοθεί.
Μια μεγάλη απώλεια για τον Πειραιά, την Λογοτεχνία και την οικογένεια του, που έχασε τον προστάτη της. Είχε νυμφευθεί την Δήμητρα Λυμναρέα από τη Χίο και απέκτησαν δύο παιδιά τον Γιάννη , πτυχιούχο ανωτ. Σχολής καλών Τεχνών και τη Μαρία , καθηγ. γαλλικής και αγγλικής φιλολογίας. Τι να πω για την σύντροφο της ζωής του, την ευλογημένη Δήμητρα, το ταίρι της υπομονής , τη σιωπηλή αρχόντισσα, που τον συνόδευε στις ομιλίες και τα δύο απαρηγόρητα παιδιά του, τον Γιάννη, που τον καμάρωνε και την Μαρία, που υπεραγαπούσε;
Ανερμήνευτε Κύριε γίνε παρηγορία!
Δεν έφυγε είναι ανάμεσά τους και μεσιτεύει να ξεπεράσουν τα προβλήματα της οικογενειακής ζωής. Αναπαύεται στο Νέο Κοιμητήριο Πειραιά στο Σχιστό (9-7-2010). Στα κοιμητήρια, που όπως έγραφε ο φίλος του καθηγητής Παντελής Πάσχος, δεν είναι του νεκρού μονάχα. Είναι η ορατή μας κατοικία, κάτι σαν ξενοδοχείο ύπνου όπου δίνουμε τη σάρκα μας για πληρωμή. Και σε μας τους φίλους άφησε την υποθήκη και τους προβληματισμούς του για την αλλοτριωμένη κοινωνία και αυτά που έγραφε ήταν ύμνος για την ανθρωπιά και την αγάπη αλλά και νυστέρι για τον απνευμάτιστον άνθρωπο, τον άνθρωπο χωρίς Θεό.
Θα παραμείνεις στη μνήμη των φίλων σου ωραίος και τίμιος, λεβεντάνθρωπος στις διαπροσωπικές σου σχέσεις. Υπήρξες ένας πειραιολάτρης, ένας ελληνολάτρης και ένας ενεργός πολίτης πρώτης γραμμής! Το παράδειγμα σου θα νουθετεί. Η μνήμη σου θα μείνει ζωντανή και αιώνια με το χαμόγελό σου και την ανοιχτή σου καρδιά.
Καλό σου ταξίδι αξέχαστε αδελφέ Χρίστο στη χώρα της αιωνιότητας, στην άκτιστη Απεραντοσύνη.
Νίκος Ι. Κωστάρας
