Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑΣ

Aπό την εκδήλωση που έγινε στην πλατεία του Νέου Ηρακλείου Αττικής την Κυριακή 11 Οκτωβρίου 2009, από τον Σύλλογο Αρκάδων Ν. Ηρακλείου. Στην πλατεία που στέκει το άγαλμα του Απελευθερωτή του Εθνους ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ. Ατενίζοντας τον Γέρο του Μωριά ο συνεργάτης της εφημερίδας μας ο καπετάν-Νίκος Κωστάρας συνομίλησε μαζί του με το παρακάτω κείμενο.

Του Νίκου Ι. Κωστάρα

Αγαπητέ κ. Δήμαρχε του Νέου Ηρακλείου.
Αγαπητέ κ. Πρόεδρε του Συλλόγου Αρκάδων.
Ψυχωμένοι συμπατριώτες Αρκάδες.
Αγαπητές φίλες και φίλοι της Αρκαδίας.

Ατενίζω με δέος το άγαλμα του Γέρου του Μοριά, του ελευθερωτή της Τριπολιτσάς και του Έθνους των Ελλήνων και υποκλίνομαι στην ηρωική μορφή του πρωταγωνιστή της ελευθερίας, του πορθητή της Τριπολιτσάς, της απελευθέρωσης και όχι της άλωσης της Τριπολιτσάς.

Οι Τούρκοι ήσαν οι κατακτητές και οι Έλληνες ήσαν οι ελευθερωτές. Γι' αυτό πρέπει να ομιλούμε περί απελευθερώσεως της Τριπολιτσάς από τον Τουρκικό ζυγό μετά από πεντάμηνη πολιορκία.

Η Τριπολιτσά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν το σπουδαιότερο οχυρό της Πελοποννήσου, το απόρθητο κάστρο και είχε εφτά πύλες με διπλές πολεμίστρες και τάπιες με μεγάλα κανόνια. Ήταν η έδρα του πασά του «Μορέως». Το 1820 διορίστηκε Μορά-Βαλεσής ο Χουρσίτ-Πασάς. Στο μεταξύ στην Ήπειρο είχε επαναστατήσει ο Αλή πασάς και ο Χουρσίτ διατάχθηκε ν’ αναλάβει την αρχηγία των επιχειρήσεων. Άφησε αντικαταστάτη του τον Μεχμέτ Σελήχ, ο οποίος κατόρθωσε να πείσει τους προκρίτους και αρχιερείς της Πελοποννήσου να έλθουν στην Τρίπολη με αποτέλεσμα να τους παγιδεύσει, και να τους κλείσει στις φυλακές. Ακόμη ο Χουρσίτ για να εξασφαλίσει τους θησαυρούς και τα χαρέμια του έστειλε από την Ήπειρο επίλεκτο σώμα Αλβανών (3.500 ανδρών) με αρχηγό τον Κεχαγιά-Μουσταφά. Τότε ο πληθυσμός της Τριπολιτσάς έφτανε πάνω από 35 χιλιάδες κατοίκους.

Η απελευθέρωσή της Τριπολιτσάς ήταν το όνειρο και το στρατηγικό σχέδιο του Γέρου του Μοριά. Πίστευε ότι πέφτοντας το κάστρο του Μοριά στεριώνει η Επανάσταση. Γι' αυτό Κολοκοτρώνης και Τριπολιτσά βρίσκονταν σαν δύο έννοιες συνυφασμένες. Το όνομα της Τριπολιτσάς, χάριν της Ιστορίας, έχει συνδεθεί με το όνομα του αρχιτέκτονα της πολιορκίας και της απελευθερώσεως της, του συντελεστή της μεγαλειώδους νίκης, το πάρσιμο του απόρθητου κάστρου του Μοριά.

Πράγματι, η σύλληψη και η οργάνωση της πολιορκίας της Τριπολιτσάς οφείλεται στην στρατιωτική ευφυΐα και οξυδέρκεια του αρχιστρατήγου Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Πίστευε και αγωνιζόταν να χτυπήσει τον εχθρό στην κεφαλή, χωρίς να εγκαταλείψει την πολιορκία των λοιπών κάστρων. Ενώ διαφορετικά σκέπτονταν οι άλλοι οπλαρχηγοί. Τελευταία όλοι συμφώνησαν με το στρατηγικό πολεμικό σχέδιο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
Έτσι δημιούργησαν στρατόπεδα, που συντέλεσαν στην πρόοδο των επιχειρήσεων μέχρι της πτώσεως της Τριπολιτσάς, στα Βέρβενα, στο Βαλτέτσι, στην Πιάνα και στο Χρυσοβίτσι. Και αργότερα πρότεινε να πλησιάσουν πιο κοντά σ' αυτή σφίγγοντας τη θηλιά γύρω στο λαιμό της.

Έτσι άρχισε να περισφίγγεται ο κλοιός της Τριπολιτσάς. Η θηλιά έσφιξε. Δέκα χιλιάδες αγωνιστές είχαν μπλοκάρει πιο σφιχτά τα τείχη της Τριπολιτσάς και τελευταία 20.000. Ξεκίνησαν την Επανάσταση, απαράσκευοι, άοπλοι, άπειροι, απείθαρχοι και σχεδόν άσιτοι. Αλλά «οι αγύμναστοι και απόλεμοι επαναστάτες, οι διαλυόμενοι με τους πρώτους τουρκικούς πυροβολισμούς και εγκαταλείποντας τους οπλαρχηγούς των, αφ’ ης συνειδητοποίησαν τον πέριξ της Τριπολιτσάς αγώνα επειθάρχησαν και επολέμησαν μέχρι αυτοθυσίας» όπως τονίζει ο ιστορικός Τάσος Γριτσόπουλος.

Ο Φωτάκος υπολογίζει την δύναμη της τουρκικής φρουράς σε 16.000 με άφθονο πολεμικό υλικό, τροφοδοσία, πειθαρχία, διαθέτοντας επιπλέον ιππικό και πυροβολικό.

Η Μάχη της Γράνας ήταν η τελευταία έξοδος των πολιορκημένων. Γύρισαν οι Τούρκοι κατατσακισμένοι στην Τριπολιτσά. Και όπως τονίζει λακωνικά ο Θ. Κολοκοτρώνης; «Οι Τούρκοι πλέον δεν εβγήκαν από τα τείχη της Τριπολιτσάς· ήταν η ύστερή τους φορά».

Λίγες μέρες πριν από την Απελευθέρωση άρχισαν οι διαπραγματεύσεις με πρωτοβουλία των πολιορκημένων για εκκένωση της πόλης υπό όρους που δεν έγιναν δεκτοί. Αντιθέτως με πρωτοβουλία του Κολοκοτρώνη έγινε ξεχωριστή συμφωνία με τους Αλβανούς της πόλης για αναχώρηση αυτών για την Ήπειρο υπό τον όρο να μην πολεμούσαν στο μέλλον κατά των Ελλήνων.

Στις 23 Σεπτεμβρίου, ημέρα Παρασκευή ο Κεχαγιάμπεης κάλεσε μικρούς και μεγάλους σε συνέλευση και οι φυλακές στις τάπιες είχαν αδυνατίσει. Τότε έδωσε την ευκαιρία στο ναυτικό Μανώλη Δούνια από τον Πραστό Κυνουρίας και τους Σπετσιώτες Αναστάσιο Αβραντίνη και Γκίκα Ρουμάνη να ανεβούν στην τάπια του Ναυπλίου να υψώσουν την Ελληνική σημαία και να στρέψουν τα κανόνια πυροβολώντας το σεράγι ενώ άνοιγαν οι πόρτες η μία κατόπιν της άλλης και χωρίς αντίσταση έμπαιναν οι Έλληνες μέσα στην Τριπολιτσά. Δεν ένιωθαν λύπη για κανέναν, με την ίδια μανία πελέκαγαν και τους αρματωμένους και τα γυναικόπαιδα.

Η αρπαγή, ο σκοτωμός και ο όλεθρος κράτησαν τρεις ημέρες. «Ένα φοβερόν ψυχικόν ηφαίστειον έβραζεν επί τεσσάρας αιώνας και εξερράγη την 23ην Σεπτεμβρίου 1821».

Φρικτός ήτο ο απολογισμός των σφαγών αλλ' όχι απολύτως ακριβής. Φαίνεται ότι περίπου 10 χιλιάδες Οθωμανοί και Εβραίοι, ένοπλοι και άμαχοι εφονεύθηκαν και οχτώ χιλιάδες αιχμαλωτισμένοι, ενώ 300 νεκροί από το ελληνικό στρατόπεδο.

Η απελευθέρωση της Τριπολιτσάς χαρακτηρίζεται ως θεμέλιον και ύψιστο κραταίωμα της Επαναστάσεως. Η σημασία της απελευθερώσεως από στρατηγικής απόψεως ήταν τεράστια. Ήταν η πρώτη και μεγάλη επιτυχία, που κέρδισαν οι Έλληνες εναντίον των τακτικών πολεμικών δυνάμεων των Οθωμανών. Οπωσδήποτε ήταν το σημαντικότερο κατά ξηράν πολεμικό γεγονός με το οποίο έκλεισε ο πρώτος χρόνος της ελληνικής επαναστάσεως. Έτσι η Τριπολιτσά καθίστατο κέντρο πολιτικής και στρατιωτικής οργανώσεως και δράσεως ενώ η Πελοπόννησος εκαλείτο να μεταβληθεί σε μέγα και ασφαλές ορμητήριο των Ελλήνων για την απόκτηση της Ανεξαρτησίας της. Το γεγονός της καταλήψεως της Τριπολιτσάς έκανε το γύρο όχι μόνο της υπόδουλης ακόμη Ελλάδος αλλά και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Ευρώπης και της Αμερικής.

Ακόμη η απελευθέρωση της Τριπολιτσάς συγκίνησε βαθύτατα την ψυχή του αγωνιζομένου λαού που εξεφράσθηκε με ομάδα δημοτικών τραγουδιών από ολόκληρη την Ελλάδα.

Αξέχαστοι παραμένουν οι στίχοι του Εθνικού μας ποιητή Διονύσιου Σολωμού, με τους οποίους αποτυπώνεται το γεγονός στον «Ύμνον εις την Ελευθερία» τονίζοντας ότι μόνο βουτηγμένη στο αίμα η ελευθερία κατακτάται και βλάστησε μέσα «απ' τα κόκκαλα των Ελλήνων τα ιερά».

Η Ελευθερία έφτασε μπροστά στην τειχογυρισμένη Τριπολιτσά, εκπροσωπώντας την Επαναστατημένη Ελλάδα. Το πάρσιμο της Τριπολιτσάς περιγράφεται σαν έκρηξη ηφαιστείου. Δεν εξωραΐζει τον πόλεμο. Μεταπλάθει το πολεμικό σε ποιητικό γεγονός προσλαμβάνοντας μορφή αθανασίας. Με την περιγραφή των γεγονότων της Τριπολιτσάς μας διδάσκει πως η Ελευθερία δεν είναι θεωρία. Την Ελευθερία δεν την ορίζεις, την γνωρίζεις και την γνωρίζεις «απ' την κόψη του σπαθιού την τρομερή». Όποιος φοβάται να γνωρίσει την Ελευθερία από την κόψη του δικού του σπαθιού, τότε θα γνωρίσει το πρόσωπο της δουλείας από την κόψη του σπαθιού του εχθρού του. Μάλιστα στη σύγχρονη ηλεκτρονική εποχή έχει άλλη επικίνδυνη όψη, που υποδουλώνει την ψυχή και αλλοτριώνει τον άνθρωπο προετοιμάζοντας δούλους χωρίς ήθος και αξίες, αδιαφορώντας για την πατρίδα τους, Και τούτο γιατί δεν διδάσκονται οι νέοι στα σχολεία την ιστορία μας και έχουν χάσει το σωστικό αίσθημα της ελευθερίας, για να φυλάνε Θερμοπύλες και να διατηρήσουν την εθνική μας ταυτότητα.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο Διονύσιος Σολωμός εκφράζουν το νόημα της ελευθερίας με την Απελευθέρωση της Τριπολιτσάς. Ελευθερία ο ένας, ελεύθερη σκέψη ο άλλος, τα γερά αγκωνάρια που στέριωσαν τα θεμέλια του ελληνισμού και πρέπει να τα υπερασπιστούν οι νεότερες καταβολάδες στις κρίσιμες ημέρες που περνάει η πατρίδα μας.

Από το Γέρο του Μοριά ζητάμε να μας δυναμώσει τις πατρογονικές μας ρίζες και να μας εμψυχώσει για να κρατηθεί ελεύθερος αυτός ο βαθύριζος τόπος της λευτεριάς με εθνική αξιοπρέπεια και Ευρωπαϊκή διάσταση.

Νίκος Ι. Κωστάρας

(Ομιλία στην πλατεία Ηρακλείου από το Σύλλογο Αρκάδων Νέου Ηρακλείου στις 11/10/2009)