Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου

3η Μαϊου Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου

ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ Δ. ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ*

Είναι γνωστό ότι η 3η Μαΐου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου με την πραγματοποίηση, παγκοσμίως, ανάλογων εκδηλώσεων τονισμού της αξίας και της σημασίας που εμπεριέχεται στο δικαίωμα ελευθερίας του Τύπου και συνακόλουθα του δικαιώματος της ελευθερίας λόγου και έκφρασης. Η ελευθερία του Τύπου δεν περιορίζεται μόνο στις εφημερίδες και τα περιοδικά, αλλά προεκτείνεται και στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, των οποίων η παρουσία τα τελευταία χρόνια έχει συμβάλει στην πολυφωνία, στοιχείο απαραίτητο στη σημερινή κοινωνία, η οποία έχει περισσότερες και μεγαλύτερες απαιτήσεις.

Το σημείωμα αυτό -φαινομενικά επετειακό λόγω της ημέρας- καθίσταται ουσιαστικό υπό την άποψη ότι, τιμώντας την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου, τιμούμε όλα εκείνα τα μέσα και τους λειτουργούς των που φιμώνονται, καταπιέζονται, τρομοκρατούνται και δολοφονούνται σε χώρες και καθεστώτα ανελεύθερα και καταπιεστικά, όπου ακόμη και η χρήση της λέξης «ελευθερία» είναι ποινικό αδίκημα.Είναι καθήκον του πολίτη να αναγνωρίζει το ρόλο που ο Τύπος επιτελεί σε μια σύγχρονη δημοκρατική κοινωνία, όπως καθήκον έχει και η πολιτεία να αναγνωρίζει έμπρακτα τις υπηρεσίες που ο Τύπος προσφέρει στο κοινωνικό σύνολο, στην ελευθερία έκφρασης, στην πολυφωνία, στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών αξιών.Πέραν των όσων συμβαίνουν σε άλλες χώρες, η Κύπρος βρίσκεται ψηλά στη βαθμίδα σεβασμού της ελευθερίας του Τύπου, παρά το γεγονός ότι ακούονται φωνές εναντίον του, ίσως γιατί δεν μπόρεσε να γίνει πλήρως παραδεκτό και αποδεκτό ότι, ο Τύπος, υπηρετεί ένα υψηλό λειτούργημα για το οποίο δικαιούται σεβασμού.

Μπορεί το δικαίωμα ελευθερίας του λόγου να είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο στην Κύπρο, εντούτοις ο Τύπος γίνεται πολλές φορές στόχος επιθέσεων και απαξιωτικών χαρακτηρισμών από οργανωμένους φορείς και άτομα, ενώ καθηκόντως έχουν όλοι υποχρέωση να τον προστατεύουν. Αυτό συμβαίνει γιατί ο καθένας μας θέλει να πιστεύει ότι ο ρόλος του Τύπου είναι να παρουσιάζει ό,τι δεν χαλά την ησυχία μας, δηλαδή τυποποιημένες ειδήσεις σε ξύλινη γλώσσα, χωρίς σχόλια, χωρίς κριτική. Ο ρόλος των ΜΜΕ είναι να ενημερώνουν, να πληροφορούν, να σχολιάζουν, να κρίνουν και να επικρίνουν και αφού αυτά ενεργούν μ’ αυτό τον τρόπο, τότε και αυτά υπόκεινται σε κριτική όταν ξεπερνούν τα όριά τους. Ποτέ, όμως, να μην καταδικάζονται γιατί ανακαλύπτουν, αποκαλύπτουν και σχολιάζουν θέματα που αφορούν στο κοινωνικό σύνολο και κατά συνέπεια εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον.

Αν τα ΜΜΕ δεν έπαιζαν αυτόν το ρόλο, τότε δεν θα είχαν λόγο ύπαρξης και θα παραμέναμε, σαν άτομα, σε εποχές μεσαίωνα, οι δε κοινωνίες δεν θα είχαν προχωρήσει, εξελιχθεί και απελευθερωθεί. Τα ΜΜΕ δίδουν στον πολίτη, μέσα από την πληροφόρηση και ενημέρωση, βήμα για ενεργό συμμετοχή στα δρώμενα -κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά κ.ά.- και δικαίωμα παρέμβασης στο δημόσιο διάλογο που βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη.

Η ποιότητα ζωής του απλού πολίτη -και όχι μόνο- βελτιώνεται με τη σωστή πληροφόρηση, γιατί ο απληροφόρητος μη σωστά ενημερωμένος πολίτης δεν μπορεί να είναι ενεργός πολίτης. Και η Κύπρος -γιατί εδώ κυρίως εστιάζεται η προσοχή μας- χρειάζεται ενεργούς πολίτες για να στηρίζουν την ελευθερία του Τύπου και να στηρίζονται από τον Τύπο. Γιατί, αν μια κοινωνία δεν εκτιμά σωστά την ελευθερία του Τύπου, τότε αυτή η κοινωνία χάνει την ελευθερία της. Και αν μια κοινωνία δεν σέβεται την ελευθερία του Τύπου και κατ’ επέκταση την ελευθερία λόγου και έκφρασης, είναι καταδικασμένη σε οπισθοδρόμηση.

Σε κάποιες χώρες (εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης), όπου η τρέχουσα κρίση αδυνατίζει οικονομικά τα ΜΜΕ, καθίσταται ευκολότερο στις κυβερνήσεις των χωρών αυτών να περιορίσουν την Ελευθερία του Τύπου, αντί να βρουν, όπως θα έπρεπε, τρόπους βοήθειας και ενίσχυσης. Γιορτάζεται σήμερα, 3 Μαΐου, η Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου και σηματοδοτεί το αύριο για τα ΜΜΕ και τους λειτουργούς των που ζουν, μοχθούν και εργάζονται σε καταπιεστικά και ανελεύθερα καθεστώτα. Σ’ αυτά τα μέσα και τους λειτουργούς των στρέφεται η προσοχή, η συμπαράσταση και η συμπάθειά μας.

*Πρόεδρος Συνδέσμου ΕκδοτώνΕφημερίδων & Περιοδικών Κύπρου

03/05/2009